Αυτόματο πότισμα. Πως μπορώ να το φτιάξω;

Ετοιμάζετε βαλίτσες για τις καλοκαιρινές διακοπές, και σκέφτεστε ποιος θα ποτίζει τα φυτά σας; Υπάρχει λύση που λέγεται αυτόματο πότισμα! Όλοι το γνωρίζουμε: πρόκειται για σωλήνες με μπεκ, με σταλάκτες που περνούν ανάμεσα από τα φυτά ποτίζοντας τα όσο εμείς απολαμβάνουμε τις διακοπές μας.

Στην πραγματικότητα όμως πόσο καλό κάνει το αυτόματο πότισμα στα φυτά μας;

Ας δούμε τα πλεονεκτήματα του:

Το βασικότερο, μπορούμε να το χρησιμοποιούμε ακόμα κι όταν ήμαστε σπίτι μας, κερδίζοντας περισσότερο ελεύθερο χρόνο
Δεν σπαταλάμε νερό, καθώς η ποσότητα που πέφτει είναι αυτή που χρειάζεται το φυτό για ν’ αναπτυχθεί. Επίσης δεν πλημμυρίζει γύρω-γύρω απ’ το φυτό, γιατί το νερό πέφτει κοντά στη ρίζα.
Το προγραμματίζουμε να ποτίζει όταν δεν έχει ζέστη και αέρα. Η καλύτερη ώρα για να ποτίζουμε τα φυτά μας, είναι νωρίς το πρωί, έτσι ώστε όταν βγει ο ήλιος να έχουν όλα τα στοιχεία που χρειάζονται για να φωτοσυνθέσουν και να αναπτυχθούν σωστά.

Πριν σχεδιάσουμε ένα αυτόματο πότισμα λαμβάνουμε υπόψη αν οι ανάγκες των φυτών μας για νερό είναι ίδιες. Αν έχουμε έναν μικρό κήπο ή γλάστρες τότε οι ανάγκες μπορούν να καλυφθούν από την υπάρχουσα παροχή νερού και η συχνότητα ποτίσματος να είναι ίδια για όλα τα φυτά.

Όταν όμως στον κήπο μας έχουμε φυτά που χρειάζονται περισσότερο νερό ή περισσότερες φορές πότισμα, τότε φτιάχνουμε δύο ή περισσότερες ομάδες ποτίσματος που τις καλύπτουμε με ανεξάρτητες γραμμές νερού και τους αντίστοιχους προγραμματιστές αυτόματου ποτίσματος.

Υπάρχουν έτοιμα σετ αυτόματου ποτίσματος για μπαλκόνια και βεράντες. Τα συναρμολογούμε και τα τοποθετούμε στο μπαλκόνι μας και ρυθμίζουμε τον προγραμματιστή. Είμαστε λοιπόν έτοιμοι για διακοπές.

Αν πάλι έχουμε κήπο ή ετοιμαζόμαστε να φτιάξουμε τον κήπο μας, τότε πρέπει να το σχεδιάσουμε εμείς από την αρχή.

Κατά το σχεδιασμό του κήπου και την επιλογή των φυτών, φροντίζουμε να ομαδοποιούμε τα φυτά ανάλογα με τις ανάγκες τους σε νερό. Αυτό θα διευκολύνει την εγκατάσταση του αυτόματου ποτίσματος καθώς τα φυτά κάθε γραμμής ποτίσματος θα δέχονται την ίδια ποσότητα νερού, έτσι αν ποτίσουμε με βάση αυτά που χρειάζονται πολύ νερό, τα υπόλοιπα θα υποφέρουν και ίσως καταστραφούν και το αντίθετο.
Σε μπαλκόνια και βεράντες όπου το πότισμα γίνεται με μία γραμμή και επομένως τα φυτά δεν μπορούν να ομαδοποιηθούν ανάλογα με τις ανάγκες τους, φροντίζουμε στα φυτοδοχεία με τα φυτά με τις μεγαλύτερες ανάγκες(π.χ. δέντρα και μεγάλοι θάμνοι ή μεγάλες γλάστρες με πολλά ανθοφόρα) να τοποθετήσουμε περισσότερους από έναν σταλάκτες.
Κατά το σχεδιασμό και την εγκατάσταση των γραμμών άρδευσης αποφεύγουμε τα πολύπλοκα σχήματα καθώς οι πολλές γωνίες και συνδεσμολογίες αυξάνουν τις απώλειες του δικτύου.
Στον κήπο ποτέ δεν συνδέουμε στο ίδιο δίκτυο αυτόματου ποτίσματος τη στάγδην άρδευση με το πότισμα του χλοοτάπητα. Επίσης αν έχουμε εγκατεστημένα δύο ή περισσότερα αρδευτικά δίκτυα δεν τα θέτουμε σε λειτουργία ταυτόχρονα.
Όταν στο χώρο υπάρχει μία μόνο παροχή (βρύση), ιδιαίτερα χρήσιμο θα φανεί ένα εξάρτημα διακλάδωσης που προσαρμόζεται στη βρύση και της δίνει δύο εξόδους. Στη μία συνδέεται ο προγραμματιστής και η άλλη είναι ελεύθερη για άλλες χρήσεις. Φυσικά όταν λειτουργεί το αυτόματο πότισμα η άλλη έξοδος πρέπει να παραμένει κλειστή.
Μετά την εγκατάσταση του αυτόματου ποτίσματος, αλλά και κατά τη λειτουργία του, ελέγχουμε τις γωνίες και τις ενώσεις για τυχών διαρροές.
Σε τακτά χρονικά διαστήματα ελέγχουμε τους σταλάκτες και τα μπεκ για να διαπιστώσουμε ότι λειτουργούν και ότι ρίχνουν το νερό προς τη σωστή κατεύθυνση.
Μία φορά το χρόνο, στην αρχή της άνοιξης καθαρίζουμε τους σταλάκτες και τα ακροφύσια στα μπεκάκια από τυχόν άλατα ή άλλες βρομιές που μπορεί να έχουν συγκεντρώσει.
Στους προγραμματιστές αλλάζουμε τις μπαταρίες τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, ακόμα κι αν δεν έχουν τελειώσει. Το χειμώνα όπου δεν χρειάζεται το αυτόματο πότισμα βγάζουμε τις μπαταρίες από τον προγραμματιστή
Ρυθμίζουμε το πότισμα νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα και ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες. Στο εμπόριο υπάρχουν προγραμματιστές με ανισχευτή βροχής, ώστε να μην ποτίζουν τις μέρες που βρέχει.

Σωλήνες/γραμμές άρδευσης, συστήματος αυτόματου ποτίσματος

Οι σωλήνες μεταφέρουν το νερό από την πηγή του νερού στα φυτά μας.

Ονομάζονται “τυφλοί” γιατί δεν έχουν τρύπες.

Συνήθως χρησιμοποιούνται σωλήνες με διάμετρο16 χιλιοστών (Φ16) και σωλήνες διαμέτρου 20 χιλιοστών (Φ20).

Θα βρείτε επίσης σωλήνες με διατομές Φ25, Φ32, Φ40, Φ50.

Γιατί υπάρχουν σωλήνες διαφορετικής διατομής; Ποια είναι η διαφορά τους;

Από τη διατομή του σωλήνα, εξαρτάται η παροχή του σωλήνα. Το πόσο δηλαδή νερό μπορεί να μεταφέρει ανά ώρα. Οι ενδεικτικές παροχές ανάλογα με τη διατομή του σωλήνα είναι:

Φ16: 580 λίτρα νερό/ώρα ή 0,58 κυβικά μέτρα/ώρα
Φ20: 1100 λίτρα νερό/ώρα ή 1,10 κυβικά μέτρα/ώρα
Φ25: 1800 λίτρα νερό/ώρα ή 1,80 κυβικά μέτρα/ώρα
Φ32: 3050 λίτρα νερό/ώρα ή 3,05 κυβικά μέτρα /ώρα
Φ40: 5400 λίτρα νερό/ώρα ή 5,4 κυβικά μέτρα/ώρα
Φ50: 8400 λίτρα νερό/ώρα ή 8,40 κυβικά μέτρα/ώρα

(Οι παραπάνω παροχές έχουν υπολογιστεί με πίεση 4atm στην πηγή του νερού (βρύση).
Η πίεση των 4atm είναι η μέση πίεση στο δίκτυο ύδρευσης.)

Ποια διατομή σωλήνα είναι κατάλληλη για εμένα;

Η απάντηση σχετίζεται με την παροχή που μπορεί να σας δώσει η πηγή νερού (π.χ. βρύση).

Μπορείτε να υπολογίσετε εύκολα την παροχή ανά ώρα που έχετε.
Θα χρειαστείτε ένα δοχείο του οποίου γνωρίζετε τον όγκο και ένα χρονόμετρο (τα περισσότερα κινητά τηλέφωνα διαθέτουν χρονόμετρο).

Ανοίγετε τη βρύση και μετράτε το χρόνο που χρειάζεται για να γεμίσει το δοχείο.

Έστω ότι χρησιμοποιείτε ένα δοχείο του οποίου ο όγκος είναι 1,5 λίτρα και χρειάστηκαν 5,10 δευτερόλεπτα για να γεμίσει.

Η παροχή από αυτή τη βρύση ανά ώρα είναι: (3600 * 1,5)/5,10 = 1058 λίτρα/ ώρα ή 1,05 κυβικά μέτρα/ώρα.

Σε αυτή την περίπτωση, χρησιμοποιώντας ένα σωλήνα Φ20 αξιοποιείτε με τον καλύτερο τρόπο το διαθέσιμο νερό. (Ο σωλήνας Φ20, μπορεί να παρέχει 1,10 κυβικά μέτρα/ώρα).

Μπορείτε όμως να χρησιμοποιήσετε και σωλήνα Φ16, γνωρίζοντας όμως ότι από τα 1,05 κυβικά μέτρα/ώρα, μπορείτε στην πραγματικότητα να αξιοποιήσετε τα μισά. (Ο σωλήνας Φ16, μπορεί να παρέχει 0,58 κυβικά μέτρα/ώρα).

Αν ο κήπο σας έχει υψομετρικές διαφορές (δηλαδή δεν είναι επίπεδος), θα παρατηρήσετε ότι στα χαμηλά σημεία η παροχή είναι μεγαλύτερη από ότι σε αυτά που είναι σε μεγαλύτερο υψόμετρο. Άρα, σε άλλα σημεία του χώρου σας θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε σωλήνες με διάμετρο Φ16 και σε άλλα σωλήνες με μεγαλύτερες διαμέτρους.

Η συνηθισμένη πρακτική για δίκτυα που χρησιμοποιούν περισσότερους από 100 σταλάκτες, είναι οι κύριες γραμμές να χρησιμοποιούν σωλήνες διαμέτρου Φ20 (γαλάζιος σωλήνας στο σχέδιο) και οι γραμμές που φέρουν τους σταλάκτες να έχουν διάμετρο Φ16. Σε μικρότερα δίκτυα, μπορεί τόσο οι κύριες γραμμές όσο και οι γραμμές με τους σταλάκτες να χρησιμοποιούν σωλήνες διαμέτρου Φ16.

Εξαρτήματα σύνδεσης σωλήνων

Ο σωλήνας είναι ενιαίος και θα χρειαστεί να τον κόψετε στα κατάλληλα μήκη και να συνδέσετε τα κομμάτια μεταξύ τους.

Τα εξαρτήματα που θα χρειαστείτε είναι σύνδεσμοι απλοί, γωνίες σύνδεσμοι, και ταφ σύνδεσμοι,

Τα εξαρτήματα σύνδεσης χωρίζονται σε Εξαρτήματα Φις και Πλαστικά Εξαρτήματα Κοχλιωτά – Lock

Συνδετικά φις Αυτά τα εξαρτήματα σύνδεσης χρησιμοποιούνται σε δίκτυα με χαμηλή πίεση

Γωνία ΦΙΣ Χρησιμοποιείται για τη σύνδεση σε γωνία σωλήνων.

Ταφ ΦΙΣ Χρησιμοποιείται για τη διακλάδωση σωλήνων.

Τερματικά Lock Χρησιμοποιούνται για να ταπώσετε το τέλος μίας γραμμής άρδευσης και να την τερματίσετε.

Εξαρτήματα σύνδεσης Lock Τα εξαρτήματα σύνδεσης τύπου Lock χρησιμοποιούνται για τον ίδιο σκοπό με τα προηγούμενα εξαρτήματα, δηλαδή για τη διασύνδεση σωλήνων.

Με τη βοήθεια των συνδέσμων Lock, μπορούμε να συνδέσουμε σωλήνες διαφορετικής διατομής.

Σύνδεσμος Lock Χρησιμοποιείται για τη σύνδεση σε ευθεία, τμημάτων σωλήνα άρδευσης.

Γωνία Lock Χρησιμοποιείται για τη σύνδεση σε γωνία σωλήνων

Ταφ Lock Χρησιμοποιείται για τη διακλάδωση σωλήνων

Τερματικά Lock Χρησιμοποιούνται για να ταπώσετε το τέλος μίας γραμμής άρδευσης και να την τερματίσετε.

Βάνες Lock Οι βάνες χρησιμοποιούνται για τη διακοπή της ροής του νερού σε τμήματα του συστήματος άρδευσης. Έχουν όμως και μία ακόμη χρήση. Με τη βοήθειά τους μπορείτε να ελέγξετε την ταχύτητα ροής του νερού σε τμήματα του συστήματος άρδευσης, ανάλογα με το πόσο ανοικτές τις έχετε.

Σημεία άρδευσης

Τα σημεία εκροής είναι τα τμήματα από τα οποία βγαίνει το νερό που ποτίζει τα φυτά μας.

Σταλάκτες

Οι σταλάκτες επιτρέπουν την ελεγχόμενη εκροή του νερού με τη μορφή σταγόνων.

Αν και τους ονομάζουμε σταλάκτες, μη φαντάζεστε το νερό που βγαίνει από αυτούς να βγαίνει με τη μορφή σταγόνων που πέφτουν αργά και βασανιστικά. Μπορούν να ρυθμιστούν ώστε να βγάζουν πολύ ή λίγο νερό.

Οι σταλάκτες είτε καρφώνονται επάνω σε ένα τυφλό σωλήνα στα σημεία που θέλουμε

Ο σταλάκτης στηρίζεται επάνω σε μία λόγχη ώστε να μην ακουμπά στο έδαφος και βουλώνει.

είτε στην άκρη ενός λεπτού σωλήνα που καρφώνετε με τη σειρά του στον τυφλό σωλήνα. Για να καρφώσουμε το σωληνάκι στον τυφλό σωλήνα, θα χρειαστούμε μία σγρόμπια για να τον τρυπήσουμε και ένα σύνδεσμο υδροληψίας

Μπεκ ποτίσματος και Υπόγειοι Εκτοξευτήρες Pop Up

Τα μπεκ ποτίσματος χρησιμοποιούνται για το πότισμα με τη μορφή σπρέι

Σταλακτηφόρος σωλήνας

Ο σταλακτηφόρος σωλήνας, μοιάζει πολύ με έναν τυφλό σωλήνα. Έχει όμως μία μεγάλη διαφορά. Έχει ενσωματωμένους σταλάκτες από τους οποίους εξέρχεται το νερό. Οι σταλάκτες βρίσκονται μέσα στο σωλήνα. Διακρίνονται σα μικρά εξογκώματα.

Τα χαρακτηριστικά που έχουν οι σταλακτηφόροι σωλήνες είναι:

η παροχή σε λίτρα ανά ώρα ανά σταλάκτη (2lt/ώρα ή 4lt/ώρα)
η απόσταση των σταλακτών (20, 25, 30, 33, 40, 50, 60, 100 εκατοστά)

Η συνηθισμένη απόσταση ανάμεσα στους σταλάκτες είναι 33 εκατοστά.

Η παροχή είναι από 2 ή 4 λίτρα ανά ώρα ανά σταλάκτη.

Οι σταλακτηφόροι σωλήνες είναι κατάλληλοι για το πότισμα πρασιών ή παρτεριών με καλλωπιστικά φυτά. Από εμπειρία σας λέω ότι

Προγραμματιστές ποτίσματος

Οι προγραμματιστές ποτίσματος αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι ενός συστήματος αυτόματου ποτισμού. Με τη βοήθεια των προγραμματιστών ποτίσματος μπορούμε να ελέγξουμε το πότε και για πόση ώρα θα ποτίσουμε τα φυτά μας.

Οι προγραμματιστές ποτίσματος είναι αυτόνομες συσκευές τροφοδοτούμενες από μπαταρίες ή από ηλεκτρικό ρεύμα

Τοποθετούνται στις βρύσες. Αφού τοποθετηθούν ανοίγουμε τη βρύση. Δε θα τρέξει νερό, παρά μόνο για το χρόνο και το διάστημα που έχουμε ορίσει. Το νερό μέσω των σωλήνων ποτίσματος θα φτάσει στα φυτά μας και θα τα ποτίσει.

Πρακτικές συμβουλές για την επιλογή προγραμματιστή ποτίσματος

Δυνατότητες προγραμματισμού

Υπάρχουν προγραμματιστές που έχουν προεπιλεγμένα προγράμματα διάρκειας και περιόδου ποτίσματος και υπάρχουν και οι προγραμματιστές που μπορείτε να ορίσετε:

τη διάρκεια του ποτίσματος (για πόσα λεπτά θα ποτίζονται τα φυτά

την ημέρα/ημέρες της εβδομάδας που θα γίνει το πότισμα

την περίοδο του ποτίσματος

Επεκτασιμότητα
Κάποιοι προγραμματιστές ποτίσματος μπορούν να δεχθούν ανιχνευτές βροχής. Ο ανιχνευτής βροχής είναι μία απλή συσκευή που μπορεί να ανιχνεύσει αν έχει βρέξει ή όχι.

Στην περίπτωση που έχει βρέξει, δίνει εντολή στον προγραμματιστεί να μην ποτίσει

Ανταλλακτικά και Service
Οι προγραμματιστές είναι μηχανήματα και τα μηχανήματα χαλάνε. Επιλέξτε λοιπόν έναν προγραμματιστή με κριτήριο και τη δυνατότητα υποστήριξης και εύρεσης ανταλλακτικών.

Ποιότητα κατασκευής
Η ποιότητα κατασκευής εξασφαλίζει δύο πράγματα:

τη μεγάλη διάρκεια ζωής του προγραμματιστή
την αξιοπιστία του

Συμβουλές για τη σχεδίαση των γραμμών ποτίσματος σε ένα αυτόματο σύστημα ποτίσματος

Μέγιστα μήκη σωλήνων άρδευσης

Για να είναι αποτελεσματικό ένα αυτόματο σύστημα ποτίσματος και να μπορεί να μεταφέρει αρκετή ποσότητα νερού χωρίς προβλήματα, θα πρέπει να προσέξετε τα μήκη των σωλήνων να μην ξεπερνούν κάποια όρια.

Πόσους σταλάκτες μπορώ να χρησιμοποιήσω σε ένα σύστημα αυτόματου ποτίσματος;

χρειάζεται να γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

την παροχή σε λίτρα ανά ώρα που μπορεί να μας δώσει η βρύση στην οποία συνδέουμε
τον προγραμματιστή ποτίσματος
την πίεση του νερού στη βρύση
τη δυνατότητα παροχής που έχουν οι σταλάκτες μας

Την πίεση στη βρύση μπορείτε να την μετρήσετε με ένα μετρητή πίεσης που βιδώνετε επάνω στη βρύση

Τη δυνατότητα παροχής των σταλακτών, μπορείτε να τις βρείτε από τις προδιαγραφές τους

Παράδειγμα Στο παράδειγμα που ακολουθεί, υποθέτουμε ότι:

η πίεση του νερού είναι η τυπική που υπόσχεται η εταιρεία Ύδρευσης, δηλαδή 3 bar ή 3 atm
η παροχή είναι 1050 λίτρα ανά ώρα
οι σταλάκτες μας έχουν ρυθμιστεί στα 25 λίτρα/ώρα (2 λίτρα στα 5 λεπτά ποτίσματος)

Πόσους σταλάκτες μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε;

Θεωρητικά, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε 1050/25 = 42 σταλάκτες

Στην πραγματικότητα, θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε ακόμη λιγότερους.

Γιατί;

Γιατί η παροχή που μετρήσατε, αλλά και η πίεση δεν είναι εγγυημένες και σταθερές.

Επίσης η δυναμική πίεση πέφτει κατά μήκος του σωλήνα, καθώς το νερό εξέρχεται από τους πρώτους σταλάκτες. Η δυναμική πίεση στους τελευταίες σταλάκτες είναι χαμηλότερη από ότι στους πρώτους.

Εμπειρικά ένας ασφαλής αριθμός είναι το 80% αυτών που υπολογίσατε, δηλαδή 42 σταλάκτες * 0,80 = 34 σταλάκτες.

Μπορείτε δηλαδή από αυτό το δίκτυο αυτόματου ποτίσματος να ποτίσετε 34 φυτά.

Αν έχετε περισσότερα φυτά, θα χρειαστεί να εγκαταστήσετε περισσότερα από ένα συστήματα αυτόματου ποτίσματος

Ποια είναι η μικρότερη ενδεδειγμένη απόσταση ανάμεσα στους σταλάκτες;

Η μικρότερη ενδεδειγμένη απόσταση ανάμεσα στους σταλάκτες είναι 45 εκατοστά

Για πόση ώρα θα πρέπει να ποτίζω με ένα σύστημα αυτόματου ποτίσματος;

Αυτό εξαρτάται από το πόσα λίτρα νερό/ώρα βγαίνουν από τους σταλάκτες και με πόσα λίτρα νερό θέλετε να ποτίσετε τα φυτά σας.

Για να υπολογίσετε με πόσα λίτρα νερό θα ποτίζετε το κάθε φυτό σας, χρησιμοποιήστε τον ακόλουθο τύπο:

Όγκος Νερού (σε Λίτρα) = [Χρόνος Ποτίσματος] * [Παροχή σε λίτρα/ώρα] / 60

Για να υπολογίσετε για πόσο χρόνο ώστε να δώσετε στο φυτό τα λίτρα νερό που θέλετε, χρησιμοποιήστε τον ακόλουθο τύπο:

Χρόνος Ποτίσματος (σε λεπτά) = [Λίτρα Νερού] * 60 / [Παροχή σε λίτρα/ώρα]
Συμβουλές διάταξης

Βάζετε στην ίδια γραμμή άρδευσης όμοια φυτά. Π.χ. μόνο τομάτες ή μόνο πιπεριές. Με αυτό τον τρόπο, μπορείτε να ελέγξετε το νερό που χρειάζονται ευκολότερα.

Χρησιμοποιείτε πάντα βάνες για να συνδέσετε τις κύριες γραμμές με τις γραμμές άρδευσης. Με τις βάνες, μπορείτε να κλείσετε μία γραμμή άρδευσης (π.χ. βγάλατε όλες τις πατάτες και δε χρειάζεται πλέον πότισμα αυτό το μέρος). Με τις βάνες μπορείτε να ελέγξετε τη ροή του νερού, ανάλογα με το πόσο κλειστή ή ανοικτή την έχετε.

Χρησιμοποιήστε σταλάκτες και όχι σταλακτηφόρους σωλήνες. Τους σταλάκτες μπορείτε να τους κλείσετε όταν δεν υπάρχει πλέον φυτό για πότισμα. Οι σταλάκτες δε βουλώνουν τόσο εύκολα.

Μην καρφώνετε τους σταλάκτες επάνω στο σωλήνα. Συνδέστε το σταλάκτη με το σωλήνα άρδευσης με ένα σωληνάκι. Το τοποθετήστε το σταλάκτη επάνω σε λόγχη ώστε να μην έρχεται σε επαφή με το έδαφος. Αυτή η διάταξη σας δίνει μεγάλη ελευθερία γιατί μπορείτε να φέρετε το σταλάκτη ακριβώς στη θέση που θέλετε, κοντά στο φυτό.

Χρησιμοποιήστε περισσότερα από ένα συστήματα αυτόματου ποτίσματος αν έχετε πολλά φυτά. Θα έχετε καλύτερο έλεγχο και καλύτερη απόδοση.

Αν έχετε περισσότερα από ένα συστήματα αυτόματου ποτίσματος, μην τα βάζετε να ποτίζουν όλα μαζί.

Αυτόματο πότισμα. Πως μπορώ να το φτιάξω;